Om een passende begeleiding te realiseren, detecteert het schoolteam de mogelijkheden en de behoeften van de lerenden en differentieert ze waar nodig. Het schoolteam gaat ervan uit dat iedereen de kracht en de capaciteiten in zich heeft om te leren, te groeien en te veranderen. De sterktes van de lerenden vormen het uitgangspunt voor de begeleiding. Het schoolteam begeleidt de lerenden via een continuüm van zorg en/of via handelingsplanning. Een gefaseerde benadering van brede basiszorg, verhoogde zorg, uitbreiding van zorg, een individueel aangepast curriculum en/of handelingsplanning vormt de ruggengraat van de begeleiding. Een sterke brede basiszorg werkt preventief. Voor lerenden met specifieke onderwijsbehoeften plant het schoolteam redelijke en gepaste aanpassingen waaronder het inzetten van stimulerende, remediërende, differentiërende, compenserende en/of dispenserende maatregelen. Op deze manier draagt het schoolteam bij tot het realiseren van gelijke kansen voor alle lerenden en tot inclusie.
De onderwijsinspectie focust tijdens alle doorlichtingen op de kwaliteit van de leerlingenbegeleiding, met het oog op gelijke onderwijskansen en inclusie en legt scholen en CLB’s die geen performante leerlingenbegeleiding realiseren een begeleidingstraject op[1]. Beleidsmaatregelen:
- De onderwijsinspectie neemt via een versterkt kwaliteitstoezicht de leerlingenbegeleiding steeds mee in de doorlichtingsfocus voor de scholen, alsook de signaalfunctie en consultatieve leerlingenbegeleiding voor de centra voor leerlingenbegeleiding.
- De onderwijsinspectie rapporteert jaarlijks over de kwaliteit van de leerlingenbegeleiding en de evolutie hiervan, zodat de kwaliteit op beleidsniveau accuraat wordt gemonitord met het oog op bijkomende maatregelen.
- Voor de scholen en de centra voor leerlingenbegeleiding die hun erkenningsvoorwaarde inzake leerlingenbegeleiding en de kerntaken signaalfunctie en consultatieve leerlingenbegeleiding niet kwalitatief invullen, legt de onderwijsinspectie een verplicht begeleidingstraject op. De onderwijsinspectie volgt die scholen of CLB’s daarna intensiever op.[2]
Tijdens het onderzoek naar de ‘leerlingenbegeleiding’ gaat de onderwijsinspectie in dialoog met het schoolteam over de analyse van de beginsituatie en behoeften van leerlingen; de specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen; de passende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, waaronder het inzetten van remediërende, differentiërende, compenserende of dispenserende maatregelen; de ondersteuningsbehoeften van leraren en ouders; de betrokkenheid van leerling en ouders en de samenwerking met het CLB, het leersteuncentrum en eventuele andere hulpverleners.
Verder gaat de onderwijsinspectie na of het schoolteam:
- De compenserende en dispenserende maatregelen hanteert om met zoveel mogelijk leerlingen de leerdoelen van het gemeenschappelijk curriculum na te streven;
- Ervoor zorgt dat alle leerlingen optimaal tot leren komen en het de pedagogisch-didactische aanpak afstemt op de verschillen tussen leerlingen;
- Een hulpvraag op maat formuleert aan het CLB wanneer de maatregelen uit de verhoogde zorg niet volstaan, om begeleiding op maat te verstrekken;
- Het CLB benut als draaischijf tussen de school en de buitenschoolse hulpverlening.
Elke onderwijsinstelling heeft de maatschappelijke opdracht om haar onderwijs zo in te vullen en te organiseren dat in haar specifieke context en voor haar specifieke leerlingen/cursisten de beoogde resultaten (eindtermen, ontwikkelingsdoelen) optimaal bereikt worden. De onderwijsinspectie spreekt hier van ‘afstemming van het aanbod op het gevalideerd doelenkader’. Tijdens een doorlichting gaat de inspectie o.a. na of de aangeboden lesdoelen sporen met de goedgekeurde leerplannen. De inspectie onderzoekt met andere woorden of de onderwijsinstelling voldoende inspanningen levert zodat zoveel mogelijk leerlingen zoveel mogelijk doelen van het leerplan bereiken met een leer- en ontwikkelingsgericht aanbod in een positief en stimulerend leerklimaat.
Tijdens de doorlichting stelt de onderwijsinspectie twee onderzoeksvragen.
[1] Onderwijsinspectie, https://www.onderwijsinspectie.be/nl.
[2] Beslissingen Vlaamse regering, “Ontwerp van decreet over leersteun”, (2022).
