Autisme ASS

Van mankement tot talent

Leer autisme beter kennen en start de ondersteuning meteen op!

Infofiche

Leerlingen met autisme of een autismespectrumstoornis hebben moeite met communicatie, sociale interactie en creatief verbeeldingsvermogen. Ze zijn over- of ondergevoelig voor zintuiglijke prikkels.
Minder gestructureerde situaties zoals de speelplaats en schooluitstappen kunnen angst en onzekerheid veroorzaken. De reacties op dergelijke situaties zijn voor de schoolomgeving niet altijd gemakkelijk te begrijpen. Autisme komt voor op alle niveaus van verstandelijk functioneren.

De intelligentie beïnvloedt wel sterk de communicatieve en compenserende mogelijkheden. Autisme kent een aantal kenmerken, maar elke leerling met autisme heeft een sterk eigen profiel en vraagt een aangepaste aanpak.

Mogelijke zwakke kanten

Taal en communicatie
▢ Figuurlijke taal letterlijk nemen.
▢ Geen, weinig, of net té opdringerig oogcontact.
▢ Kunnen moeilijk adequaat contact onderhouden met leeftijdgenoten in ongestructureerde situaties als speeltijd.
▢ Verstaan non-verbale signalen en lichaamstaal onvoldoende.

Leerstofverwerking
▢ Abstracte termen en regeltoepassing in wiskunde of talen.
▢ Hoofd- en bijzaken onderscheiden.
▢ Onthouden moeilijker wat hen niet interesseert.
▢ Weerstand tegen repetitieve opdrachten.

Groepswerk en keuzeactiviteiten
▢ Kunnen moeilijk kiezen.
▢ Moeite om rekening te houden met de groep.

Organisatie en handigheid
▢ Zelf moeilijk een ‘stappenplan’ bedenken of stappenplannen maken die (te) veel tijd en energie kosten.
▢ Zwakke visueel-ruimtelijke structuur.
▢ Traag en onhandig.

Aandacht en concentratie
▢ Snel zintuiglijk overprikkeld, zich dan volledig kunnen afsluiten.
▢ Overgevoelig voor geluiden.
▢ Zelf storend geluid produceren in stresssituaties.
▢ Traag werktempo.

Aanpassingsvermogen en flexibiliteit
▢ Moeilijkheden met overgangen en veranderingen.
▢ Last van onvoorziene en ongeplande situaties.

Mogelijke sterke kanten

Taal en communicatie
▢ Goed in woordspelletjes.
▢ Vaak geestig en onderhoudend.
▢ Uitzonderlijk geheugen voor feitjes, details, cijfers, data, namen…
▢ Volgen graag regels, houden van afspraken.
▢ Lezen graag fantasierijke verhalen.
▢ Denken rechtlijnig.
▢ Goed in gebruiken van visuele communicatie als beeldtaal, op maat gedetailleerde agenda’s, stappenplannen…

Leerstofverwerking
▢ Denken rechtlijnig.
▢ Onthouden gemakkelijk zinnen en moeilijke woorden, zelfs na één keer horen.
▢ Gemakkelijk nieuwe woorden leren, ook in vreemde talen.
▢ Sterk geheugen voor details.
▢ Interesse voor logische onderwerpen en computers.

Piekvaardigheden
▢ Sterk georiënteerd op eigen interessegebieden, daarin uitzonderlijk presteren.
▢ Bijzonder talent in muziek (absoluut gehoor) of tekenen (drie-dimensionele voorstellingen en sterke detailwaarneming).

Sociaal-emotioneel
▢ Sterk geheugen voor details.
▢ Erg loyaal.
▢ Sterk rechtvaardigheidsgevoel.
▢ Grote psychologische woordenschat.

Do’s

Voor de communicatie

Trek eerst aandacht.

Laat afwerken waarmee hij of zij bezig.

Zorg dat het kind je kan zien.

Spreek het kind persoonlijk aan als een klassikale of groepsinstructie niet door hem of haar opgevolgd wordt.

Talige communicatie

Gebruik weinig woorden, korte zinnen.

Geef eenduidige opdrachten.

Vul figuurlijk taalgebruik aan met de letterlijke betekenis. ‘Was je handen in het toilet, dus aan de wastafel bij de toiletten.‘

Gebruik concrete taal, dus taal waarbij je een beeld kunt zien.

Vertraag je communicatiesnelheid.

Geef bedenktijd; indien ze na een tijdje niet reageren, herhaal dan letterlijk je boodschap.

Structuur in communicatie

Gebruik visuele hulpmiddelen zoals pictogrammen, tekeningen, dagplanning, weekschema…

Gebruik stappenplannen en checklijsten voor complexe taken die weerkeren.

Spreek concreet af hoe het kind om hulp vraagt, bijvoorbeeld vinger opsteken, kaart met ‘help’ opsteken …

Organisatie van klasactiviteiten

Organiseer individueel werk tijdens groepswerk
(‘working apart together’-systeem) en/of duidelijke (liefst gevisualiseerde) rolverdeling.

Geef eigen hoekje voor materiaal.

Zorg voor een plaats in de klas van waaruit overzicht mogelijk is of met weinig prikkels.

Sociale activiteiten/omgeving

Stel een buddy of een vriendgroep aan.

Bied een afkoelplekje aan.

Duid persoon aan die de leerling kan aanspreken bij conflicten.

Structureer de speeltijd.

Don’ts

Talige communicatie

Figuurlijk taalgebruik zoals ‘Open je geest!’.

Dubbelzinnig taalgebruik zoals ‘Schitterend!’ terwijl de toets slecht was.

Negatieve boodschappen en verboden zonder duidelijkheid over wat wel moet zoals ‘Stop daarmee!’ (waarmee?).

Vage, open vragen zoals ‘Waarom doe je dat?’.

Opdrachten in vraagvorm zoals ‘Kan je eens aan het bord komen? (ja, ik kan).

Communicatie bij conflicten en problemen

Vragen naar ‘waarom’

Veel uitleg geven, lange zinnen gebruiken.

Steunen op non-verbale taal om emotie duidelijk te maken zoals boos kijken.

Argumenteren om gelijk te krijgen.

Eindeloos discussiëren.

Organisatie van klasactiviteiten

Veranderingen zonder duidelijke verwittiging.

Een sterk wisselende en onvoorspelbare organisatie.

Te veel eigen keuzes en zelfsturend gedrag als projectwerk en hoekenwerk.

Sociale activiteiten/omgeving

Geïmproviseerde sociale activiteiten zonder gestructureerd alternatief.

Veel lawaai, weinig visueel overzicht, te grote fysieke nabijheid van onbekenden.

Groepswerk zonder duidelijke structuur.

Lege en vrije momenten zelf laten invullen zonder hulp bij keuze.

Steeds meer ingaan op toenemende eisen voor individualisering. Het is beter dat de omgeving meer structuur biedt, zodat de leerling meer overzicht krijgt en minder door angst overspoeld wordt.

Nuttige links

Interessante boeken

Heeft je kind moeite met lezen, spellen en/of schrijven? Lees dan zeker het boek Ik heet niet dom.

Je kind beter maken in spellen? Gebruik Als Spelling een Kwelling Is.

Je kind beter maken in rekenen? Gebruik Rekentrappers.

Interessante vormingen

Eureka deelt haar expertise via leuke, interactieve en boeiende vormingen.

Zowel leerkracht, logopedist als ouder hebben voordeel bij ons aanbod.

Bekijk ons aanbod vormingen

Onze school, iets voor je kind?

Wij zijn een unieke school die leerlingen met een leerstoornis en normale tot hoge begaafdheid een echte boost geeft.

Kijktip: Getuigenissen van onze (oud)leerlingen

Veelgestelde vragen

Een ouder is in de eerste plaats ouder en geen leerkracht. Tijd maken om samen te ontspannen en de ouder–kind-relatie te bevorderen is dus de boodschap.

Probeer zelf zoveel mogelijk te weten te komen over de leerstoornis. Dit kan door er veel over te lezen of contacten te leggen met andere ouders met gelijkaardige ervaringen.

Zorg dat je kind een goede uitleg krijgt over wat hun leerstoornis nu juist is, zonder het te problematiseren. Bespreek met het kind mogelijke ondersteuningsmaatregelen. Een kind dat wel goed in zijn vel zit, zal meer zelfvertrouwen hebben.

Zorg voor goede contacten met de school en het CLB, ga mee in constructief overleg.

Indien er toch problemen zijn, kan je ook de raad en de steun vragen aan organisaties als:

Is je kind jonger dan veertien jaar en herken je deze kenmerken? Dan kunnen wij je mogelijks ondersteunen.

Ons diagnostisch centrum is gespecialiseerd in het geven van advies met lange termijn impact.

We geven tips & tricks die je meteen kan inzetten en geven een realistisch kader rond wat je kind kan en/of niet kan.

Eureka is al meer dan 30 jaar dé expert in leerstoornissen. Iedereen kan rekenen op de ondersteuning van Eureka via diverse producten en diensten.
Als leerkracht ondersteunen we je door gerichte vorming en het aanbieden van effectieve leerstrategieën.
Als logopedist bieden wij je praktijkgerichte vorming, Multi sensoriële methodieken en ondersteunende e-learning aan.
Als ouder kan je bij ons terecht voor diagnose, advies, vakantiecursussen, onderwijs op maat en leer- en hulpmiddelen.